ลูนา 1 (อี-1 ซีรีส์) ซึ่งในขณะนั้นรู้จักกันในชื่อ เมชตา (รัสเซีย: Мечта; "ความฝัน"), E-1 หมายเลข 4[6] เป็นยานอวกาศลำแรกที่เดินทางไปถึงบริเวณใกล้เคียงของดวงจันทร์ และเป็นลำแรกในโครงการลูนาของโซเวียตที่สามารถปล่อยขึ้นไปในทิศทางเดียวกับดวงจันทร์ได้สำเร็จ ลูนา 1 ซึ่งภารกิจเป็นยานปะทะดวงจันทร์ แต่อย่างไรก็ตามเนื่องจากการจุดจรวดท่อนบนที่ผิดเวลาในระหว่างการปล่อย ทำให้พลาดเป้าจากดวงจันทร์ โดยเป็นยานอวกาศลำแรกที่ออกจากวงโคจรรอบโลก ลูนา 1 บินผ่านดวงจันทร์ด้วยระยะใกล้สุด 5,900 กิโลเมตร (มากกว่าสามเท่าของขนาดรัศมีดวงจันทร์) และกลายเป็นยานอวกาศที่อยู่ในวงโคจรรอบดวงอาทิตย์เป็นลำแรก ถูกขนานนามว่าเป็น "ดาวเคราะห์ดวงใหม่" และเปลี่ยนชื่อเป็นเมชตา[7] และยังถูกเรียกว่าเป็น "First Cosmic Rocket" จากความสำเร็จในการหลุดพ้นแรงดึงดูดโลกขณะเดินทางผ่านแถบรังสีแวนอัลเลนชั้นนอก เครื่องมือตรวจวัดรังสีของยานสามารถตรวจจับอนุภาคพลังงานสูงปริมาณเล็กน้อยที่มีอยู่ในวงแหวนชั้นนอก ค่าที่ได้จากการตรวจวัดดังกล่าวทำให้ได้ข้อมูลใหม่เกี่ยวกับแถบรังสีของโลกและอวกาศ ปรากฏว่าดวงจันทร์ไม่มีสนามแม่เหล็กที่สามารถตรวจพบได้ นอกจากนี้ ลูนา 1 ยังเป็นครั้งแรกที่มีการสังเกตและตรวจวัดลมสุริยะโดยตรง[8][9][10] ความเข้มข้นของพลาสมาที่ถูกเปลี่ยนเป็นไอออนดังกล่าววัดปริมาณได้ราว 700 อนุภาคต่อ ลบ.ซม. ที่ระดับความสูง 20,000-25,000 กิโลเมตร และ 300 ถึง 400 อนุภาคต่อ ลบ.ซม. ที่ระดับความสูง 100,000-150,000 กิโลเมตร[11] ลูนา 1 ยังได้มีการติดต่อทางวิทยุเป็นครั้งแรกจากระยะทางครึ่งล้านกิโลเมตรจากพื้นโลก